Debiutancka powieść graficzna, licząca ponad 600 stron. Prace nad nią trwały kilkanaście lat. Opowiada historię chłopca, który na wskutek wypadku w hucie zaczyna świecić jak żarówka. Surrealistyczna baśń na wątkach autobiograficznych o poszukiwaniu własnego miejsca na świecie, w cieniu choroby obojga rodziców. Osobista historia o pokonywaniu lęku. Książka wydana w Polsce przez Kulturę Gniewu:
https://kultura.com.pl/kultura-gniewu/524-pan-zarowka.html
To pierwszy polski komiks kiedykolwiek wydany w prestiżowym amerykańskim wydawnictwie Fantagraphics! Autorką angielskiego tłumaczenia jest Antonia Lloyd-Jones.
Brudnopis 2006-2009
Pierwszą drabinkę scenariuszową spisałem w 2006r. W marcu 2009 skończyłem rysowanie na brudno pierwszej wersji powieści.
Scenariusz
Finalny scenariusz również miał formę luźnej drabinki i ewoluował w trakcie rysowania. Najpierw tworzyłem miniaturki kilkunastu kolejnych stron i dopiero po ich narysowaniu na czysto, przechodziłem do kolejnej sceny. Stworzyłem też mapę zależności emocjonalnych między bohaterami.
Rysując "Pana Żarówkę" 2010-2017
W kwietniu 2010 zacząłem rysować powieść po raz drugi, „na czysto”. Robiłem to nieregularnie, głównie wieczorami, po pracy. W rezultacie książkę skończyłem dopiero w czerwcu 2017r.
600 stron
Oryginalne plansze wersji „na czysto” zebrane w dwóch grubych skoroszytach.
Dodać kolor czy nie?
Ponieważ jest to opowieść o drodze z ciemności do światła, miałem pomysł, żeby tła na kolejnych stronach zmieniały się od czerni do bieli. Tomek Leśniak pomógł mi pokolorować na próbę kilka stron. Ostatecznie jednak pozostawiłem komiks w oryginalnej czerni i bieli.
Okładka 2017
Zrobiłem kilkanaście projektów i na polską edycję ostatecznie wybrałem czarną okładkę ze złotym nadrukiem drucików. W projekcie (jak i przy korektach całości) pomógł mi Maciej Kukurba.
Szkice
SŁOŃCE > ZIEMIA > KSIĘŻYC > ŻARÓWKA
Moje pierwsze filmy animowane, zrealizowane na studiach, podążały za pewnym schematem. Każdy kolejny film zaczyna się obiektem, które emituje lub odbija światło; każde kolejne ciało niebieskie jest mniejsze od poprzedniego.
Pierwszym ujęciem mojego pierwszego filmu „Często się czuje…” jest wyskakujące z dołu kadru Słońce. Mój drugi film „Przepraszam” zaczyna się od planety Ziemi. Trzeci – „Headless” – od Księżyca. Aż wreszcie w filmie dyplomowym „Mysz” pierwsze ujęcie to wypełniające kadr światło żarówki z latarni miejskiej.
Wiele lat później narysowałem taki sam początek w „Panu Żarówce” – powieści o człowieku, który stał się latarnią miejską.
Animowany początek komiksu
Ponieważ początek „Pana Żarówki” nawiązuje do moich pierwszych filmów, to pierwsze strony powieści są w pewnym sensie „animowane”. Gdyby puścić je po sobie powstałby krótki film rysunkowy.
Odniesienia
W powieści pojawiają się postaci z moich filmów autorskich: „Headless”, „Mysz”, „Drzazga”.
Jedna z lokacji to cmentarz z mojego filmu „Headless”.
Premiera 2018
18 kwietnia 2018r. miała w klubie Regeneracja miejsce oficjalna premiera polskiej wersji powieści (wydawnictwo Kultura Gniewu), poprowadzone przez Katarzynę Borowiecką. Zdjęcia z premiery: Mariusz Dmowski.
Pierwsze polskie wydanie 2018
Było to ogromne wyzwanie dla Kultury Gniewu, ale zwieńczone sukcesem – pierwsze wydanie książki wygląda dokładnie tak, jak to sobie wymarzyłem: czarna cegła, na której lśnią złote druciki i tytuł. Światło w ciemności.
Publikacje, wywiady 2018
O „Panu Żarówce” było głośno w największych polskich gazetach i magazynach, a także w telewizji.
Recenzje
„Wciąga bez reszty”
Radosław Czyż: Magazyn Książki
„Dotyka problemów ważnych dla całego pokolenia, do którego należę.”
Tomasz Bagiński: Rzeczpospolita Plus Minus
„Komiksowe biografie to nie nowość, ale na polskiej scenie chyba żadna nie była tak dobra.”
PLAYBOY
„To nie tylko smutna, ale też mądra i piękna książka.”
FAKT
„Wciąga od samego początku do samego końca.”
Marceli Szpak, Dwutygodnik
„Kapitalny, surrealistyczny komiks, który wyraźnie gra na emocjach czytelników.”
Mechaniczna kulturacja
„Absurdalna opowieść napakowana dziwacznością czy chwytający za serce życiowy dramat? Czy może jedno i drugie?”
Ziniol
„Porywająca bildungsroman, przemyślana i precyzyjnie skomponowana, w której surrealizm miesza się z prozą życia, wielkie dramaty z humorem.”
Kamień z serca
„Powieść absolutnie cudowna i zaskakująca”
Piątka z literatury: RMF Classic
„Wybitny komiks. Chwilami dławiąco smutny, dotykający uczuć totalnej samotności i bezradności (…). Chwilami tak ciepły i radosny, że dosłownie świeci w dłoniach. Brawo!”
Michał Oleszczyk
„Pana Żarówkę przeczytałam jednym tchem. Wydawałoby się, że potrzeba nie wiadomo ile mocy w płucach na tę ponad 600-stronicową cegłę, ale nie, przy Panu Żarówce po prostu przestajesz oddychać”.
Agata Napiórska: Zwykłe życie
„Pan Żarówka to ukryta pod surową kreską wrażliwa historia o tym, że nie ma takiej ciemności, której nie da się rozświetlić”.
Paulina Frąckiewicz: Magazyn literacki Książki
„Eklektyzm gatunkowy tego komiksu jest świetnie wyważony, a Wawszczyk z wprawą przeskakuje między stylistykami. (…) Album wciąga i czyta się łapczywie.”
Łukasz Chmielewski: PRZEKRÓJ
„Najlepszy moim skromnym zdaniem polski komiks roku 2018 (wydany przez Kulturę Gniewu), jest (…) manifestem pokolenia, które na szczęście potrafi powiedzieć „dość, świecę już wystarczająco jasno”.Manifestem, na który od dawna czekałem, choć nie zdawałem sobie z tego sprawy.”
kzet.pl
„Pan Żarówka jest mocny, poruszający aż do lekkich mdłości. Komiks o próbie wyjścia poza schemat, braniu się za barki z codziennością i trwaniu jednocześnie przy własnych zasadach. O tym co wynosimy z domu i co nas do niego przyciąga. O niezłomności. O absurdach cywilizacji.”
Mała czcionka
„Niezwykle subtelnie opowiedziana historia o inności, niepełnosprawności, chorobie. O rzeczach, o których mówić jest niezmiernie trudno, zwłaszcza gdy dotykają one naszych najbliższych. (…) Jeden z piękniejszych i ważniejszych komiksów.”
Yś książkowy
Nominacje i nagrody
Polskie Stowarzyszenie komiksowe: nagroda NAJLEPSZY ALBUM POLSKI.
Polskie Stowarzyszenie komiksowe: nominacja NAJLEPSZY DEBIUT.
Nagrody popkulturalne MISIE 2018: wygrana w kategorii NAJLEPSZY BOHATER.
Nagrody popkulturalne MISIE 2018: nominacja w kategorii WZRUSZYŁO.
Festiwal komiksu w Łodzi 2018: nominacja do nagrody KOMIKS ROKU.
Wyróżnienie NAJLEPSZY SCENARZYSTA KOMIKSOWY, Środek Komiksu 2018.
Jedyny polski komiks pośród 10 najlepszych wydanych w 2018r., według magazynu PRZEKRÓJ.
Jedyny polski komiks pośród 20 najlepszych wydanych w 2018r., według magazynu ESENSJA.
Fantagraphics!!!
Spełnieniem moich marzeń jest amerykańskie wydanie komiksu w wydawnictwie, które podziwiam i które ukształtowało mój gust – Fantagraphics. To pierwszy polski komiks kiedykolwiek tam wydany, w ponad 40-letniej historii wydawnictwa.
Autorką tłumaczenia jest Antonia Lloyd-Jones, tłumaczka m.in. Stanisława Lema i Olgi Tokarczuk.
Na potrzeby amerykańskiego wydania dokonałem rewizji oryginalnego materiału i przerysowałem około 60 stron od nowa.
Amerykańska okładka 2022
W kwietniu 2022 „Pan Żarówka” zadebiutował w Stanach Zjednoczonych. Amerykańską okładkę zaprojektowała Keeli McCarthy.
Drugie polskie wydanie
Przed premierą filmu „Smok Diplodok” Kultura Gniewu wydała komiks po raz drugi po polsku. Wprowadziłem trochę poprawek, głównie w warstwie plastycznej.
scenariusz i rysunki
- Wojtek Wawszczyk
wydawnictwo
- Kultura Gniewu 2018 (wersja polska)
- Fantagraphics 2022 (wydanie amerykańskie)
- Kultura Gniewu 2024 (drugie wydanie polskie)